De titel mondhygiënist is beschermd via de wet BIG. De mondhygiënist valt per 1 juli 2020 onder de zogeheten ‘artikel 36a beroepen’, die tijdelijk worden opgenomen in het BIG-register. Mondhygiënisten die de huidige 4-jarige opleiding Mondzorgkunde hebben afgerond en een certificaat stralingsbescherming (TMS) hebben, komen in aanmerking voor een tijdelijke BIG-registratie voor een periode van maximaal vijf jaar. De geregistreerd-mondhygiënist mag na registratie zelfstandig bepaalde voorbehouden handelingen uitvoeren zoals het toedienen van verdoving, maken van röntgenfoto’s en behandelen van kleine gaatjes. Per 1 juli 2025 eindigt het experiment geregistreerd-mondhygiënist.
Zie Experiment taakherschikking.
Het werkterrein van de mondhygiënist omvat de primaire, secundaire en tertiaire preventie. Sinds 2006 is de vierjarig (of daaraan gelijkwaardig) opgeleide mondhygiënist ook deskundig tot de restauratie van primaire cariës, mits in opdracht van een tandarts.
Zie ook Werkzaamheid van mondhygiënisten en Zorgverlening door mondhygiënisten.
In het hierboven genoemde experiment mogen geregistreerd-mondhygiënisten ook zonder tussenkomst van een tandarts verdoving toedienen, röntgenfoto’s maken en primaire caviteiten behandelen.
Omdat mondhygiënisten (afgezien van degenen die deelnemen aan het genoemde experiment) niet in het BIG-register staan, is het aantal niet precies bekend. In 2022 publiceerde het Capaciteitsorgaan (in opdracht van het Ministerie van VWS) een raming van de benodigde instroom in de opleidingen tot tandarts en mondhygiënist. Hierin werd op basis van onderzoeksgegevens het totale aantal mondhygiënisten per 2022 geschat op 4.500. Van hen waren er naar schatting zo’n 3.900 (87%) werkzaam in Nederland. Ten opzichte van een schatting in 2019 (3.570 mondhygiënisten) was dit een toename van 8%.
Van de 3.900 mondhygiënisten in 2021 was 94% vrouw. Verder was 41% jonger dan 35 jaar en 19% 50 jaar of ouder.
De vierjarige voltijd HBO-opleiding mondzorgkunde wordt sinds 2002 aangeboden. Voor de opleiding bestaat een numerus fixus. Voor het studiejaar 2025-2026 zijn er 349 opleidingsplaatsen (Ministerie van OCW). De opleiding wordt aangeboden door Hogeschool INHolland in Amsterdam (105 plaatsen), HAN University of Applied Sciences in Arnhem en Nijmegen (78 plaatsen), Hanzehogeschool Groningen (64 plaatsen) en Hogeschool Utrecht (102 plaatsen).