De titel mondhygiënist is beschermd via de wet BIG. De mondhygiënist valt onder de zogeheten ‘artikel 34-beroepen’ en staat niet zoals de tandarts(specialisten), geregistreerd in het BIG-register.
Wel is per 1 juli 2020 voor maximaal vijf jaar een experiment met taakherschikking in de mondzorg gestart. Hiertoe kunnen 4-jarig opgeleide mondhygiënisten zich laten registreren. Zie Experiment taakherschikking.
Het werkterrein van de mondhygiënist omvat de primaire, secundaire en tertiaire preventie. Sinds 2006 is de vierjarig (of daaraan gelijkwaardig) opgeleide mondhygiënist ook deskundig tot de restauratie van primaire cariës, mits in opdracht van een tandarts.
Zie ook Werkzaamheid van mondhygiënisten en Zorgverlening door mondhygiënisten.
In het experiment dat per 1 juli 2020 loopt, mogen geregistreerde mondhygiënisten zonder tussenkomst van een tandarts primaire caviteiten boren, verdoving toedienen en röntgenfoto’s maken.
Omdat mondhygiënisten (afgezien van degenen die deelnemen aan het genoemde experiment) niet in het BIG-register staan, is hun aantal niet precies bekend. In 2022 publiceerde het Capaciteitsorgaan (in opdracht van het Ministerie van VWS) een raming van de benodigde instroom in de opleidingen tot tandarts en mondhygiënist. Hierin werd op basis van onderzoeksgegevens het totale aantal mondhygiënisten per 2022 geschat op 4.500. Van hen waren er naar schatting zo’n 3.900 (87%) werkzaam in Nederland. Ten opzichte van een schatting in 2019 (3.570 mondhygiënisten) was dit een toename van 8%.
Van de 3.900 mondhygiënisten in 2021 was 94% vrouw. Verder was 41% jonger dan 35 jaar en 19% 50 jaar of ouder.
De vierjarige voltijds HBO-opleiding mondzorgkunde wordt sinds 2002 aangeboden. Bij de aanmelding geldt een numerus fixus. De opleiding wordt aangeboden door de Hogeschool INHolland in Amsterdam (105 plaatsen), de HAN University of Applied Sciences in Nijmegen en in Arnhem (72 plaatsen), de Hanzehogeschool Groningen (58 plaatsen) en de Hogeschool Utrecht (102 plaatsen). In totaal gaat het voor het studiejaar 2024-2025 om 337 opleidingsplaatsen.